Ontdek de fascinerende geschiedenis van monumentale panden met de boekenreeks Monumenten-inventarisatie Provincie Utrecht. Altijd al willen weten wat de geschiedenis is van het monumentale pand waar je in woont? Of nieuwsgierig naar de achtergrond van een historisch gebouw in de buurt? In de Monumenten-inventarisatie Provincie Utrecht vind je uitgebreide informatie over de historie van tal van beschermde monumenten in onze regio.

De gidsen in deze serie bieden gedetailleerde beschrijvingen van monumentale panden, waarbij niet alleen de architectonische kenmerken maar ook boeiende historische achtergronden aan bod komen. Vaak vind je onder de beschrijvingen verwijzingen naar aanvullende bronnen, zoals literatuur en archiefstukken, die helpen om de geschiedenis van een gebouw verder te verkennen.

Deze gele gidsen zijn beschikbaar op de studiezaal van ons archief en bieden handige aanknopingspunten.

Hieronder een overzichtje de gidsen en de kernen die zij behandelen:

• Bilthoven, De Bilt

• Groenekan, Hollandsche Rading, Maartensdijk, Westbroek

• Abcoude, Baambrugge

• Amstelhoek, De Hoef, Mijdrecht, Wilnis, Vinkeveen, Waverveen

• Breukelen, Kockengen, Nieuwer ter Aa

• Loenen aan de Vecht, Loenersloot, Nieuwersluis, Nigtevecht, Vreeland

• Maarssen, Tienhoven, Oud-Zuilen

Heb je voor je stamboomonderzoek ook al eens gedacht aan de huwelijkse bijlagen? Voordat een bruidspaar gaat trouwen moeten ze bepaalde bewijsstukken inleveren bij de ambtenaar van de Burgerlijke Stand. Deze bewijsstukken heten de huwelijkse bijlagen.

Wat kan je er zoal in vinden?

Denk bijvoorbeeld aan de situatie waarbij de ouders van de bruid waren overleden; in dat geval moest zij overlijdensaktes van haar ouders en soms zelfs haar grootouders insturen. Tot 1911 moest de bruidegom een verklaring van de Nationale Militie indienen waarin stond dat hij aan zijn militaire verplichtingen had voldaan of was vrijgesteld.  

De huwelijkse bijlagen beginnen meestal rond 1811 omdat dit het jaar is waarin de Burgerlijke Stand in Nederland werd ingevoerd.  Mocht je op zoek zijn naar een buitenlandse voorouder die met een Nederlander trouwde, dan kun je zelfs tot 1943 doorzoeken.

Een van onze vrijwilligers, Wil van Ede, werkt er momenteel heel hard aan om de huwelijkse bijlagen in zuurvrij papier en dozen te verpakken, maar ook om de personen uit deze bron vindbaar te maken in de personenbank op onze website. De eerste 3000 namen kun je nu al bekijken! 

Bekijk hier de collectie huwelijkse bijlagen 

Hoe kan ik dit inzien? 

Wil je de huwelijkse bijlagen inzien op onze studiezaal of wil je graag wat meer informatie? Neem dan contact op met onze medewerkers via mail, chat of telefoon.

RHCVV, Sch0458, Trouwfoto Christiaan Marie Elize Schiethart en Anna Sophia Verspyck Mijnssen te Den Haag, 24-6-1949.

Graag delen wij een recente aanwinst in onze collectie: een 'oudtijds gekleurde' kaart van de Amsterdamse cartograaf Isaak Tirion. Oudtijds gekleurd betekent dat hij destijds toen hij gemaakt werd is ingekleurd, en dat dit niet later is gebeurd.

De kaart komt uit 1753 en toont het westelijke deel van de provincie Utrecht, dat wil zeggen de ‘kwartieren’ (delen) Nederkwartier van Utrecht en het Land van Montfoort en daarnaast de ‘Vrijheid van de stad Utrecht’, het gebied waar de stad het voor het zeggen had. Interessant is het Nederkwartier van Utrecht, dat min of meer overeenkomst met ons huidige werkgebied van de drie gemeenten; het noordwesten van de provincie Utrecht.

Utrecht Nederkwartier en kwartier Montfoort – 1753.

Net als vandaag de dag, moest ook vroeger een stel dat ging trouwen eerst in ondertrouw. Ze moesten hiervoor een aantal persoonsgegevens aanleveren zoals de geboortedatum en -plaats, huidige woonplaats en eventuele eerdere huwelijken.


Op de drie zondagen voorafgaand aan het huwelijk werd door de priester of predikant het aanstaande huwelijk afgekondigd. Dit gebeurde in de kerk van zowel de bruid als de bruidegom. Als er dan een familielid of andere buitenstaander tegen het huwelijk was, dan konden ze in deze periode bezwaar maken. Na het invoeren van de Burgerlijke Stand in 1811 werden deze afkondigingen ook op het gemeentehuis gedaan.

Ondertrouw is nog steeds een formele aankondiging van het voornemen om te trouwen. Het geeft de ambtenaren van de burgerlijke stand de tijd om te controleren of het echtpaar voldoet aan de eisen om te trouwen: de leeftijd, of ze eventueel al getrouwd zijn en of ze familie van elkaar zijn.

Een ander woord voor afkondiging is gebod. In de marge van deze ondertrouwakte uit het kerkarchief is genoteerd op welke drie data de geboden van het aanstaande huwelijk tussen Dirk en Jannetje zijn afgekondigd, namelijk 13, 20 en 27 december 1795. Kun jij ontrafelen wat de achternamen van Dirk en Jannetje zijn? Ben je benieuwd of je het goed hebt, Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. om je antwoord in te sturen.