Zoekwijzer Doop-, Trouw- en Begraafregisters (DTB)

Inleiding

Het sleuteljaar bij genealogisch onderzoek is 1811. Ná 1811 is de burgerlijke stand leidend in het zoeken naar persoonsgegevens, vóór 1811 kom je terecht in de doop-, trouw- en begraafregisters (DTB) van de kerk. De kerken registreerden deze handelingen met als primair doel (financiële) administratie. Er waren geen vaste regels voor wat er werd bijgehouden, dat verklaart waarom niet altijd alle persoonsgegevens werden genoemd. De wijze en detaillering van de registratie verschilt enorm per kerk. In deze Zoekwijzer volgt eerst een algemene uiteenzetting en vervolgens een zoekinstructie.

Dopen, trouwen en begraven

Dopen

In de doopregisters werden de kinderen genoteerd die in de kerk werden gedoopt. De genoteerde datum is de doopdatum en dus niet de geboortedatum. Soms werd de geboortedatum erbij vermeld, maar in de meeste gevallen niet. Bij Rooms-Katholieken was het gebruikelijk dat een kind enkele dagen na geboorte werd gedoopt, bij Protestanten binnen enkele weken. Dit kan een indicatie geven van de geboortedatum. Doopsgezinden of wederdopers lieten zich op volwassen leeftijd (nogmaals) dopen.

In de doopregistratie vind je naast de doopdatum vaak de naam van het kind, de naam van de ouders (soms alleen van de vader) en soms ook namen van getuigen.

Trouwen

De trouwregisters bevatten de trouwinschrijvingen van de kerk. Vaak zijn hier twee data te vinden. Meestal werd eerst de ondertrouw ingeschreven. Vervolgens werd het huwelijk driemaal afgeroepen (betoog) in de kerk op drie achtereenvolgende zondagen. Als de bruid of bruidegom nog in een andere plaats woonde, werd het huwelijk ook in die kerk afgeroepen. Soms is het afroepen aangemerkt met drie streepjes, soms met 1,2,3 en soms worden ook de data vermeld. Het was gebruikelijk om te trouwen in de woonplaats en kerk van de bruid, al zijn daar ook veel uitzonderingen op te vinden.

In de trouwregisters is vaak informatie te vinden over naam en leeftijd van bruidegom (jongman, j.m.), bruid (jongedochter, j.d.). Eventueel is er ook een vermelding van de naam van een overleden echtgenoot (weduwnaar, weduwe). Soms worden ouders en getuigen genoemd. Soms ook de woonplaats van het echtpaar.

Na de reformatie was uitsluitend een huwelijk in de Gereformeerde kerk (vanaf begin 19^de  eeuw ‘Hervormd’) rechtsgeldig. Mensen van een andere geloof of gemengde geloven mochten wel in hun eigen kerk trouwen, maar moesten daarnaast ook trouwen voor het gerecht. Ook deze registers zijn te vinden bij het RHCVV.

Begraven

In het begraafregister werden alle overledenen ingeschreven. Dit was kerkelijke administratie, dus vaak summier van aard. De genoteerde datum is de datum van begraven en die is dus niet gelijk aan overlijdensdatum. In sommige gevallen werd de leeftijd en heel soms de overlijdensdatum van de overledene vermeld, maar meestal is deze niet bekend.

In geval van het overlijden van een vrouw of kind werd soms alleen melding gemaakt van “vrouw van…” of “kind van…”. Soms werden beide ouders genoemd. Soms alleen de vader. Voor de kerkadministratie was gedetailleerde informatie vaak minder relevant.

Vóór 1800 werd vrijwel uitsluitend in en om gereformeerde kerken begraven. Ook Katholieken werden hier begraven. Joden werden wel begraven op een eigen begraafplaats.  

Overige registers

Lidmatenregisters

In de lidmatenregisters is terug te vinden wie lid was van een kerk. Van nieuwe kerkleden werd vaak geregistreerd vanuit welke plaats ze kwamen, maar ook van vertrekkende kerkleden werd vermeld waar ze naartoe gingen. Dit zijn nuttige aanwijzingen voor je onderzoek. De opmerking 'met attestatie' betekent dat iemand elders belijdenis had gedaan en dus toegang kreeg tot het heilig avondmaal.

Impost- en gaardersregisters (belasting)

Over trouw- en begraafhandelingen moest belasting worden betaald aan de bestuurlijke gemeente. In de zogenaamde impost- of gaardersregisters, is te zien hoeveel belasting onze voorouders moesten betalen.  Er golden verschillende klassen en bijbehorende tarieven: pro deo, 3 gulden, 6 gulden, 15 gulden en 30 gulden (afhankelijk van jaarinkomen en/of functie). De hoogte van de belasting zegt dus iets over hoe vermogend een voorouder was. Bij ongehuwd overlijden van iemand met eigen bezit moest het dubbel recht worden betaald door de nabestaanden.

Hoe kan ik zoeken in de Doop-, Trouw- en Begraafregisters?

Digitaal zoeken

Het grootste deel van de DTB-registers in ons werkgebied is via de website rhcvechtenvenen.nl op naam doorzoekbaar. Vanaf de homepage ga je naar ‘Zoeken in alles’ en vervolgens naar ‘Zoeken op personen’. Hier kun je de gegevens invullen van de persoon die je zoekt.

Je kunt de zoekresultaten filteren op diverse kenmerken, waaronder ‘bronsoort’. Als je hier ‘DTB-Dopen’, ‘DTB-Trouwen’ of ‘DTB-begraven’ aanklikt, krijg je alleen de treffers van de betreffende persoon in een van deze drie registers.

Je kunt de zoekresultaten ook filteren op bijvoorbeeld (huidige) gemeente of (voormalige) plaats. 

In veel gevallen zijn er scans aanwezig van de registers. Je kunt een willekeurige scan in de strip aanklikken en vervolgens met de pijltjes digitaal ‘doorbladeren’ naar de betreffende akte (aan de hand van de datum).
Als er geen scan aanwezig is, dan is het register in de zien op microfiche op de studiezaal in Breukelen. Noteer in dat geval wel alle gegevens van de gevonden beschrijving. Dat maakt het zoeken op de studiezaal een stuk eenvoudiger.

Zoektips

• Linksboven vind je het zoekscherm wat je kunt uitklappen. Met het plusteken naast ‘Persoon’ voeg je extra zoekregels in zodat je op een combinatie van twee personen kunt zoeken.
• Namen werden vroeger sterk uiteenlopend gespeld. Zeker in de DTB-registers is er geen eenduidigheid in schrijfwijze. Daarom kan het zo zijn dat je een bepaalde persoon niet vindt, omdat diens naam net iets anders is gespeld. Met behulp van truncatie kun je soms meer resultaten krijgen.
  De zoekactie Strui* levert bijvoorbeeld de resultaten Struik, Struijck, Struijk, Struiken, maar ook Struijlaart en Struijkenkamp op.

Digitaal doorbladeren en downloaden

Op de website van het RHCVV is een overzicht te vinden van digitaal beschikbare DTB-registers.

Dit overzicht is te vinden door op de homepage te kiezen voor ‘Zoeken in alles’. Als je hier zoekt op de term ‘doop’, vind je het overzicht van de DTB-registers van de gemeentes in ons werkgebied (1200). Met het aanklikken van ‘digitaal raadpleegbare archiefstukken’ wordt de lijst met verschillende kerkgenootschappen, onderverdeeld per plaats, zichtbaar.

Als er gedigitaliseerde akten beschikbaar zijn, is de rubriek in de inventaris herkenbaar aan het grijze plusteken: Binnen de rubriek zijn de inventarisnummers met scans herkenbaar aan een grijs bolletje: Bij het aanklikken van dit inventarisnummer verschijnen de scans als een filmstrip, die met de pijl door te bladeren is. Bij aanklikken van de scans zijn ze in volledig beeld te bekijken. De filmstrip staat nu links.

Het is mogelijk om de scan in z’n geheel te downloaden door onder de afbeelding op de link ‘download deze scan als jpg’ te klikken. Daarnaast is het mogelijk om een uitsnede van de scan op te slaan, met behulp van de selectietool: Hierna is het mogelijk om een deel van de akte te selecteren en vervolgens het deel binnen de lijntjes op te slaan of te printen.

Digitale alternatieven

Er zijn meer websites waar de DTB-registers van de gemeentes Stichtse Vecht, De Ronde Venen en De Bilt te bekijken zijn. Soms vullen de websites elkaar aan. Het is dus aan te raden om één van de onderstaande sites te raadplegen als een scan bij het RHC Vecht en Venen niet vindbaar is.

Het Utrechts Archief

Op de website van Het Utrechts Archief zijn de DTB-registers van bovenstaande gemeenten digitaal te vinden én op naam te doorzoeken. Dit betreft de registers die later aan het RHCVV zijn overgedragen. In principe toont Het Utrechts Archief dus dezelfde informatie als het RHCVV.

WieWasWie

Op wiewaswie.nl zijn veel steeds meer gedigitaliseerde DTB-registers vanuit heel Nederland doorzoekbaar. Er ontbreekt echter een duidelijk overzicht welke registers er precies te vinden zijn.

FamilySearch

Op de website van de Kerk van Jezus Christus van de Heiligen der Laatste Dagen (de Mormonen) zijn veel gedigitaliseerde DTB-registers van heel Nederland te vinden. Veelal betreft dit gedigitaliseerde microfilms van de voormalige rijksarchieven. De website is niet heel erg gebruiksvriendelijk.

Een handige snelle toegang per provincie is hier te vinden.
Het is wel nodig om een (gratis) account aan te maken bij FamilySearch. De akten zijn veelal niet op naam doorzoekbaar, maar wel digitaal doorbladerbaar.

Van Papier Naar Digitaal (VPND)

Vanaf ca. 2005 zijn vrijwilligers van VPND actief geweest met het – op eigen initiatief – ontsluiten en digitaliseren van DTB-registers in heel Nederland. Op vpnd.nl zijn de resultaten hiervan te vinden. Dit is gedaan onafhankelijk van de archiefdiensten en vaak in de tijd dat archiefdiensten nog niet met digitalisering bezig waren. Op de site is per provincie een overzicht te vinden van de gedigitaliseerde registers. In veel gevallen zijn er downloadbare indexen aanwezig. Dit overzicht is verre van compleet en de scans voldoen kwalitatief ook niet altijd aan de hedendaagse standaarden, maar deze website vormt wel een mooie aanvulling op de informatie aanwezig bij archiefdiensten.