Het RHC heeft de afgelopen maand de volgende aanwinst in ontvangst mogen nemen:

Collectie:

• Archief van de gymnastiek vereniging 'Fraternitas' in De Bilt.

Het betreft een bijzondere schenking van de oudste nog bestaande gymnastiekvereniging van Nederland. C.S.V. Fraternitas is op 17 september 1917 opgericht door Lo van Rheenen. Met ruim 100 jaar geschiedenis geeft het archief van de vereniging een prachtig overzicht van het reilen en zeilen ervan door de jaren heen.

Ruim twee weken lang kon het publiek beslissen met welk archiefstuk het Regionaal Historisch Centrum Vecht en Venen in oktober mee gaat strijden in de landelijke verkiezing voor het Stuk van het Jaar. Het thema luidt dit jaar 'Opstand'. Archivisten hadden een voorselectie gemaakt waarin elke gemeente uit het werkgebied van het archief vertegenwoordigd was: De Bilt, De Ronde Venen, Stichtse Vecht en Weesp.

De winnaar van de voorronde is deze foto, gemaakt door Peter de Wit, van een demonstratie in Nieuwersluis met maar liefst 45% van de stemmen. Dit stuk zal het in oktober tijdens de landelijke wedstrijd opnemen tegen de selecties van diverse andere archiefdiensten.

De plaatsing van twee dienstplichtigen, Hans Dona en Wim Schul, in het Depot voor Discipline te Nieuwersluis mondde op 18 december 1971 uit in een massale demonstratie van zo'n 1500 personen. Dona en Schul hadden in het soldatenblad Alarm 8 kritiek geuit op de militaire leiders. Soldaten die zich volgens hun legerleiding onvoldoende hadden aangepast aan de militaire tucht, konden naar Nieuwersluis gestuurd worden om 'heropgevoed' te worden. Feitelijk stond de maatregel gelijk aan gevangenisstraf, maar dan zonder strafproces. Het Hoog Militair Gerechtshof schaarde zich achter de generaals, maar veel politici kozen de kant van de militairen om te protesteren tegen deze 'middeleeuwse' strafmaatregel.

Deze bijzondere foto werd bij de voorverkiezing gevolgd door de archiefstukken uit de gemeenten Weesp (39%), De Ronde Venen (11%) en De Bilt (5%). De winnaar wordt ingezonden voor de landelijke verkiezing in oktober waarbij iedereen kan stemmen op het mooiste, meest bijzondere archiefstuk dat aansluit bij het thema 'Opstand'. Stemt u dan ook?

Maand van de Geschiedenis
De verkiezing van het Stuk van het Jaar maakt onderdeel uit van de Maand van de Geschiedenis. De Maand staat dit jaar in het teken van 'Opstand', een thema vol energie en gelaagdheid. Samen met meer dan duizend culturele instellingen, brengen de archieven van Nederland kleine en grote verhalen met hun topstuk tot leven. Van geschreeuw, kruitdampen, hoefgetrappel en fakkels, tot stil protest. Van massabewegingen, opruiende pamfletten en de barricaden, tot voorzichtig opereren in de illegaliteit. Van durf en de kracht om door te breken, tot onderdrukking, verraad en moord. Oktober 2018 staat in het teken van opstand!

Regionaal Historisch Centrum Vecht en Venen
Het RHC Vecht en Venen is de archiefbewaarplaats voor de archieven van de gemeenten Stichtse Vecht, De Ronde Venen, De Bilt en Weesp. Bezoeklocaties zijn gevestigd in Breukelen en Weesp.

Wat is volgens u het Stuk van het Jaar 2018? In oktober start de landelijke verkiezing waarbij archiefdiensten in heel Nederland zullen strijden om de eerste plek. 'Opstand' luidt het thema deze keer. Dit jaar wil het RHC u de gelegenheid geven om te bepalen welk archiefstuk wij gaan inzenden. Hiertoe hebben onze archivisten een voorselectie gemaakt waarin elke gemeente uit ons werkgebied vertegenwoordigd wordt met een archiefstuk. Welk stuk vindt u dat het beste past bij het thema 'Opstand'?

'Opstand' is een thema vol energie en gelaagdheid. Samen met meer dan duizend culturele instellingen, brengen de archieven van Nederland kleine en grote verhalen met hun topstuk tot leven. Van geschreeuw, kruitdampen, hoefgetrappel en fakkels, tot stil protest. Van massabewegingen, opruiende pamfletten en de barricaden, tot voorzichtig opereren in de illegaliteit. Van durf en de kracht om door te breken, tot onderdrukking, verraad en moord. Oktober 2018 staat in het teken van Opstand!

Hieronder ziet u onze selectie. Laat ons weten wat u vindt dat wij in moeten zenden!

1. Opstand in de Nieuwstraat (De Bilt)

Op 19 juli 1975 bracht Jan Schaefer, staatssecretaris van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening een bezoek aan De Bilt. Met spandoeken wachtten de bewoners van de Nieuwstraat de staatssecretaris (rechts), het aktiecomité en B&W op. Veel bewoners waren tegen het plan om een groot deel van de Nieuwstraat en omgeving te herindelen en te saneren. Het conflict liep hoog op. De bewoners hoopten dat de staatsecretaris hun kant zou kiezen. Maar Schaefer trad op als vredesstichter. Er waren fouten gemaakt, vond hij, maar overleg en luisteren naar elkaar waren belangrijk. Niet hij, maar de gemeenteraad moest over de toekomst van het gebied beslissen. Zoals het hoort in een democratie.

Lees meer

2. Op een onbewoond eiland (De Ronde Venen)

Eind jaren vijftig kreeg de gemeente Amsterdam toestemming om in de Vinkeveense Plassen zand te winnen dat nodig was voor woningbouw in de Bijlmermeer. De gemeenten Vinkeveen & Waverveen, Abcoude en de waterschappen in het gebied voorzagen echter grote milieuproblemen als de zandwinning zou plaatsvinden. Zij trokken gezamenlijk op om via bezwaar- en beroepsprocedures de zandwinning te stoppen. Exemplarisch voor het geschil is een telegram van de gemeente Vinkeveen & Waverveen dat daags na ineenzakking van één van de zandeilanden in de plassen werd verstuurd aan Gedeputeerde Staten van Utrecht en waarin werd opgeroepen de zandwinning te staken.

Lees meer

3. Dienstplichtigen, verenigt u! (Stichtse Vecht)

De plaatsing van twee dienstplichtigen, Hans Dona en Wim Schul, in het Depot voor Discipline te Nieuwersluis mondde op 8 december 1971 uit in een massale demonstratie van zo'n 1500 personen. Dona en Schul hadden in het soldatenblad Alarm 8 kritiek geuit op de militaire leiders. Soldaten die zich volgens hun legerleiding onvoldoende hadden aangepast aan de militaire tucht, konden naar Nieuwersluis gestuurd worden om 'heropgevoed' te worden. Feitelijk stond de maatregel gelijk aan gevangenisstraf, maar dan zonder strafproces. Het Hoog Militair Gerechtshof schaarde zich achter de generaals, maar veel politici kozen de kant van de militairen om te protesteren tegen deze 'middeleeuwse' strafmaatregel.

Lees meer

4. Een opstand onder voorwaarden (Weesp)

In januari 1577 stuurde het stadsbestuur van Weesp twee afgezanten richting Middelburg, waar op dat moment prins Willem van Oranje verbleef. Doel van de reis van Jan Gerytsz Cuyp en Hillebrandt Govertsz was het sluiten van een overeenkomst met de prins en de Staten van Holland waarmee Weesp zich zou aansluiten bij de Opstand tegen de Spaanse landsheer. De overeenkomst kwam er, maar Weesp stelde heel wat eisen in ruil voor de sprong in het diepe. In het oude stadsarchief van Weesp bevindt zich een afschrift van deze overeenkomst.

Lees meer

 De verkiezing is gesloten. De resultaten worden bekend gemaakt.

Klik hier voor meer informatie over het Stuk van het Jaar
Klik hier voor meer informatie over het RHC Vecht en Venen

 Het RHC Vecht en Venen heeft in juli de volgende aanwinsten mogen ontvangen:

Archieven en collecties:

• Foto’s van de verplaatsing van het gerestaureerde waterhek van Vechtstroom.
• Ca. 60 prentbriefkaarten van Nieuwersluis, Loenen en Breukelen.
• Luchtfoto van Loenen.

Bibliotheek:

• Marijn de Valk, Schadeatlas bibliotheken. Hulpmiddel bij het uitvoeren van een schade-inventarisatie (Antwerpen 2014).
• Jan Blokker e.a., Nederland in twaalf moorden. Niets zo veranderlijk als onze identiteit (Amsterdam en Antwerpen 2008).
• Lo van Driel, Een leven in woorden. J.H. van Dale, schoolmeester-archivaris-taalkundige (Zutphen 2003).
• Provinciale Staten van de provincie Utrecht, Streekplan Utrecht-west (1978).
• G.N. Verhoef, Van Nye-sluse tot Nieuwersluis. Een historisch overzicht van het ontstaan van Nieuwersluis, De Duitens rondom Nieuwersluis en de bijzondere gebeurtenissen in dit Vechtdorp (2005).
• H. Uden Masman, De Vechtstreek. Van Utrecht tot Muiden en het Loosdrechtse Plassengebied (Amstelveen en Amsterdam z.j.).