© 2022 Regionaal Historisch Centrum Vecht en Venen | website: webjongens.nl
Hoewel Nederland al in 1798 zijn eerste grondwet kreeg, is het de grondwetsherziening van 1848 – nu precies 175 jaar geleden – die ten grondslag ligt aan de huidige parlementaire democratie. Deze historische gebeurtenis en de voortdurende ontwikkeling van de Nederlandse democratie sinds 1795 staan centraal in de tentoonstelling.
Kom naar de tentoonstelling en ontdek wat er zich in de Vechtstreek afspeelde toen Franse soldaten in 1672 ons land aanvielen. Bekijk de bijzondere 17de-eeuwse documenten, brieven en prenten of ga zelf op onderzoek en doe mee met de opdrachten (voor jong en oud). Wegens succes is de tentoonstelling verlengd tot en met eind mei.
Bijzondere archiefstukken uit het RHCVV
In 2022 was het precies 350 jaar geleden dat de Republiek, het huidige Nederland, werd aangevallen. Door de vele verwoestingen en plunderingen is het jaar 1672 de geschiedenisboeken ingegaan als het Rampjaar. De Vechtstreek heeft zwaar geleden onder de Franse soldaten. Doordat de Oud Hollandse Waterlinie de opmars van de Franse troepen tegenhield, was de Vechtstreek ruim een jaar lang het frontgebied van de Staatse soldaten van de Republiek en de Franse troepen.
Dorpen als Abcoude, Nigtevecht en Westbroek werden voor een groot deel met de grond gelijkgemaakt. De vele brieven, verslagen, prenten en objecten in de tentoonstelling geven een goed beeld van de gebeurtenissen in het Rampjaar.
Interactieve tentoonstelling
In de expositieruimte kun je zelf op onderzoek gaan en opdrachten uitvoeren. Op een grote overzichtskaart kun je aan de hand van vragen erachter komen hoe de regio er tijdens het Rampjaar uit moet hebben gezien en welke invloed de Oude Hollandse Waterlinie had. Ontdek de opdrachten in de grote archieflades en neem een woordzoeker met 17de-eeuwse voornnamen mee naar huis.
Activiteiten rond de tentoonstelling
Lezing over het Rampjaar, woensdag 19 april, 15.00-17.00 uur.
Wouter van Dijk (historicus en senior collectiebeheerder van het RHCVV) geeft een lezing over het Rampjaar met aansluitend een rondleiding door de tentoonstelling.
Lees meer
Cursus paleografie, vrijdag 12 mei, 14.30-16.30 uur.
De teksten in de zeventiende-eeuwse documenten, brieven en verslagen in de tentoonstelling laten zien hoe lastig het schrift uit die tijd te lezen is.
Lees meer
Boek bij tentoonstelling
Bij de tentoonstelling hebben wij in samenwerking met Uitgeverij Waanders het boek ‘Soldaten in de Vechtstreek 1672-1673’ uitgegeven. Aan de hand van zeventiende-eeuwse documenten en illustraties uit onze archieven worden de gebeurtenissen in het Rampjaar in het noordelijk deel van de waterlinie beschreven, van Weesp tot Maarssen en van Mijdrecht tot De Bilt. Het boek (€ 13,50) is te koop bij het RHCVV, je lokale boekhandel en via de gangbare kanalen zoals bol.com.
Van 2 tot en met 27 juni is de reizende foto-expositie Oorlog in de provincie – de Utrechtse 50 foto’s in het Regionaal Historisch Centrum Vecht en Venen te bezoeken. De expositie maakt onderdeel uit van het landelijke project 75 Jaar Vrijheid De Tweede Wereldoorlog in 100 foto’s. De foto’s zijn gekozen uit de collecties van musea, archieven en uit inzendingen van het publiek en geven een indrukwekkend beeld van de provincie Utrecht in oorlogstijd.
Foto’s zijn een krachtig middel om herinneringen te bewaren en de geschiedenis te laten zien. Met de verhalen die zij vertellen doordringen zij ons van de betekenis van 75 jaar Vrijheid.
In de tentoonstelling komen specifieke aspecten aan bod uit de provincie Utrecht, tezamen vormen zij de visuele oorlogsgeschiedenis van de provincie; zoals de mobilisatie en de rol van de Grebbelinie, Kamp Amersfoort, de betekenis van de Maliebaan in Utrecht, en de aftocht van het Duitse leger in Woudenberg. Ook het dagelijks leven ging, tegen het decor van de oorlog, door: spelende kinderen, bruiloften, fanfare en humor.
Onderdeel van landelijk project
De foto-expositie in Breukelen hoort bij het landelijke project De Tweede Wereldoorlog in 100 foto’s. Een nationaal project in het kader van 75 jaar Vrijheid. In elke provincie is men op zoek gegaan naar de vijftig meest aansprekende foto’s van de Tweede Wereldoorlog; in beeldbanken, bij historische kringen, musea, archieven en bij het publiek. In de werkgroep van Provincie Utrecht, onder leiding van de commissaris van de koning, waren vertegenwoordigd: de Universiteit Utrecht, Landschap Erfgoed Utrecht, het Centraal Museum, Het Utrechts Archief, Amersfoort in C, Archief Eemland, Het Spoorwegmuseum, FOTODOK, het Nationaal Militair Museum, het NIOD instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies en RTV Utrecht.
Online rondleiding
Journalist en historicus Ad van Liempt geeft bij het Regionaal Historisch Centrum Vecht en Venen (RHCVV) online een toelichting op de tentoonstelling Oorlog in de provincie – de Utrechtse 50 foto’s. Deze ‘online rondleiding’ zal in twee delen online komen op de website en social media kanalen van het RHCVV op donderdag 18 juni en donderdag 25 juni. Ad van Liempt is tevens auteur en programmamaker en maakte deel uit van de werkgroep van de provincie Utrecht die de foto’s voor de tentoonstelling heeft gekozen. In de tweedelige rondleiding zal hij bij zo’n 25 foto’s de verhalen achter de foto’s te vertellen.
In het archief van het RHCVV zijn tal van stukken te vinden die iets vertellen over het ontstaan, het verloop en de nasleep van de Tweede Wereldoorlog in de regio's Stichtse Vecht, De Ronde Venen, De Bilt en Weesp. Van brieven die burgemeesters hebben ontvangen van de Duitse bezetter tot foto's van borden waarop staat 'Joden niet gewenscht'. Het archief is als het ware een ooggetuige van vijf donkere jaren. In deze digitale tentoonstelling vertellen wij de verhalen achter de archiefstukken.
Wij bewaren en beheren verschillende soorten archief, bijvoorbeeld gemeentelijke-, kerkelijke- en verenigingsarchieven. In al deze archieven is informatie te vinden uit de periode 1940-1945. Denk aan brieven die een jongen aan zijn ouders schreef vanuit Duitsland waar hij verplicht moest werken, notulen van verenigingen waarin duidelijk wordt welke praktische problemen de verduisteringsplicht opleverde en affiches met maatregelen tegen Joodse mensen. Alle stukjes informatie bij elkaar vertellen het verhaal van de Tweede Wereldoorlog. Aan de hand van documenten uit deze verschillende soorten archieven wordt dit verhaal digitaal toegankelijk gemaakt met tekst en beeld. Daarnaast zal er vanaf 31 maart iedere week een korte video online komen waarin medewerkers van ons archief aan de hand van de drie thema’s en een verscheidenheid aan archiefstukken een beeld schetsen van het dagelijks leven in de regio tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Wij vinden het belangrijk de verhalen over de tweede Wereldoorlog te blijven vertellen. Herdenken kan namelijk niet zonder herinneren. Daarvoor is het nodig dat informatie over gebeurtenissen niet alleen veilig wordt gesteld, maar ook dat de verhalen op een toegankelijke manier worden verteld van generatie op generatie.
Klik op de onderstaande afbeeldingen om de verschillende verhalen te bekijken.
Mobilisatie
|
Jodenvervolging
|
Duitse inval
|
Verbod tot vlaggen
|
Verboden boeken
|
Verduistering
|
Duitse militairen
|
‘Joden niet gewenscht’
|
Koninklijk verzet
|
Een boekhandel
|
Dwangarbeid
|
Klokkenroof
|
Dolle dinsdag
|
Koude huizen
|
Hongerwinter
|
Noodcomité
|
Advertenties
|
Bevrijdingsdag
|
Capitulatie
|
Oranjefeest
|
De zuivering
|
Aan de hand van archiefstukken word je meegenomen in de geschiedenis van vier eeuwen Nederlandse cultuur in Amerika. Al vanaf de zeventiende eeuw trokken Nederlanders naar Amerika, zij hebben door de eeuwen heen hun stempel gedrukt op de Amerikaanse cultuur.
Dit komt nog steeds terug in bijvoorbeeld straatnamen, eetgewoonten en de taal. Op 21 mei 1646, vandaag pecies 375 jaar geleden, stichtte een groep Nederlandse emigranten het dorp ‘Breuckelen’ in Amerika. In de loop van de tijd transformeerde de naam tot wat we nu kennen als Brooklyn. Ondanks dat de naam veranderde verloor het New Yorkse stadsdeel haar Nederlandse roots niet. Tot in de 19e eeuw werd in sommige kerken Nederlands gesproken en het motto van Brooklyn is nog altijd ‘Eendraght maeckt maght’. Nieuwsgierig geworden naar de Nederlandse invloed op de Amerikaanse cultuur? Houd onze website en social media kanalen in de gaten voor meer informatie en bezoek binnenkort de tentoonstelling.
Data: 21 juni 2021 - februari 2022