Vanaf dinsdag 21 april 2020 is de lezing ‘Er zit muziek in het Weesper archief’ online te zien via de website www.rhcvechtenvenen en het speciale YouTube kanaal van RHC Vecht en Venen.

Aan de hand van archiefstukken uit de 16e tot de 21e eeuw, neemt Wouter van Dijk (collectiebeheerder van RHC Vecht en Venen) de kijker mee op reis door de muzikale geschiedenis van Weesp. Hij vertelt uitgebreid over het carillon van de Grote Kerk en ook dirigent en componist Johan Schafstall, de grootvader van Youp van ’t Hek, komt aan bod.
De lezing werd georganiseerd door RHC Vecht en Venen en Museum Weesp, als onderdeel van de wisselexpositie ‘Muziek in Weesp’ in het museum in Weesp.

Bekijk hier de lezing.

Welkom bij onze online-tentoonstelling over 75 jaar Vrijheid!

Op 23 april aanstaande zou onze tentoonstelling over 75 jaar vrijheid worden geopend op onze locatie in Breukelen. Door de coronamaatregelen zullen wij de tentoonstelling in aangepaste vorm online door laten gaan.
In de tentoonstelling brengen we aan de hand van acht thema's onze archiefstukken samen met objecten en lokale verhalen uit onze vier gemeenten (De Bilt, De Ronde Venen, Stichtse Vecht en Weesp). In onze online-tentoonstelling willen we u hier komende weken een voorproefje van geven. Zo gaan we het hebben over militaire zaken, collaboratie, vervolging, verzet, bestuur, dagelijks leven en bevrijding.

Voor de komende weken wensen wij u veel lees en kijkplezier en hopelijk voelt het voor u alsof u even bij een echte tentoonstelling bent.

De Kultuurkamer in Weesp

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd vrijetijdsbesteding in verenigingsverband aan strenge regels gebonden. In november 1941 werd door de Duitse autoriteiten de Kultuurkamer in het leven geroepen. De instelling had afdelingen voor onder meer de Letteren, theater, beeldende kunst en ook voor muziek. In het voorjaar van 1942 diende iedere muziekvereniging zich aangemeld te hebben bij de Kultuurkamer. Slechts na goedkeuring van organisatie en repertoire was het verenigingen toegestaan openbare uitvoeringen te geven. Nu had men eind 1941 in de Gereformeerde Kerk Weesp het plan opgevat om een jeugdkoor op te richten. Uit principiële geloofsovertuiging meldde men dit koor niet aan bij de Kultuurkamer, die als vertegenwoordiger van de overheid niets met kerkelijke zaken te maken had, zo vond men.

Dat leidde echter tot problemen na de opvoering van een concert in juli 1942 in de prachtige Gereformeerde kerk aan de Hoogstraat.[1] Het concert was zeer succesvol geweest. In de Weesper Courant van 7 juli is te lezen dat de kerk tot de laatste plaats gevuld was geweest. Dit succes had ook een keerzijde, want niet veel later ontving men een brief van de heer Teunisse van de Kultuurkamer, waarin hij het bestuur van het koor erop wees dat men in overtreding was. Het jeugdkoor had immers nooit een registratie bij de Kultuurkamer aangevraagd, en zonder dat was het verboden muziekuitvoeringen te geven, en ook om zelfs maar te repeteren (zie afbeelding 1).

Afbeelding 1. Brief van Teunisse aan het koor. GAW 128, inv.nr. 353.

Hij adviseerde het koor dan ook om alsnog snel een registratienummer aan te vragen, om verdere moeilijkheden te voorkomen. Voorzitter van het koor B. Richters toonde zich niet onder de indruk en beriep zich in zijn antwoord op de louter kerkelijke insteek van de activiteiten van het koor waardoor naar zijn mening aanmelding bij de Kultuurkamer als wereldlijke instelling niet nodig zou zijn. Bovendien was het voornemen het concert te houden kenbaar gemaakt aan de plaatselijke politiecommissaris, die er geen bezwaar tegen had gehad. Teunisse antwoordde daarop dat de politiechef hierover niets te zeggen had en dreigde met disciplinaire maatregelen. Hiervan zou hij zich echter onthouden wanneer het jeugdkoor zich zo spoedig mogelijk aanmeldde bij de Kultuurkamer, en daarvan bewijs overlegde aan hem. Wederom gaf Richters geen krimp, en hoewel hij in zijn antwoord nogmaals excuses aanbood voor het niet toegestane concert, gaf hij wederom te kennen;

“Gezien het zuiver kerkelijk karakter van het Gereformeerd Jeugdkoor te Weesp, verkeren wij in de principiële en praktische onmogelijkheid op welke wijze dan ook ons te stellen onder een wereldlijk overheidsorgaan”.

Hier houdt de correspondentie tussen Kultuurkamer en Gereformeerd Kerkkoor op en blijft onduidelijk hoe de zaak is afgelopen. In de correspondentie van de kerkeraad, wat in ons archief in Weesp ligt, is het ontbrekende puzzelstukje te vinden. Hierin bevinden zich brieven van Richters aan de raad waarin hij uitlegt dat hij na de laatste hierboven aangehaalde brief van Teunisse persoonlijk bij hem op bezoek is geweest, om de zaak toe te lichten.[2] Hij kwam daarbij van een koude kermis thuis. Bij Teunisse was, niet geheel onverwacht voor een overtuigde NSB-er, geen enkel begrip voor de principiële gronden waarop Richters zich beriep voor weigering tot aanmelding bij de Kultuurkamer. Richters werd bij zijn vertrek medegedeeld dat de disciplinaire maatregel de opheffing van het jeugdkoor zou betekenen. Daar was half augustus nog geen aanzet toe gegeven en uit latere archiefstukken blijkt ook dat de soep uiteindelijk niet zo heet gegeten werd. Op advies van de kerkeraad hield het jeugdkoor voorlopig geen uitvoeringen. Pas met Kerstmis werd voor het eerst weer gezongen in openbaar verband. Van opheffing van het koor of verdere actie van de kant van de Kultuurkamer lijkt geen sprake te zijn geweest.  

Afbeelding 2. De Gereformeerde Kerk in Weesp. GAW, fotocollectie.

[1] Regionaal Historisch Centrum Vecht en Venen (RHCVV), Gemeentelijk archief Weesp 128, inv.nr. 353.

[2] RHCVV, GAW 128, inv.nr. 51.

In de huidige bijzondere periode waarin we een deel van onze vrijheid tijdelijk inleveren, herdenken en vieren we 75 jaar vrijheid. Ter gelegenheid van dit herdenkingsjaar verschijnt er een speciale Vrijheidskrant, waarvan het eerste exemplaar vandaag aan burgemeester Ap Reinders is overhandigd.

In de twintig pagina’s tellende krant wordt in verhalen en historisch beeld verteld over de oorlogsjaren, vrijheid en de bevrijding van de kernen in Stichtse Vecht. De krant is een initiatief van Regionaal Historisch Centrum Vecht en Venen en kwam tot stand door een samenwerkingsverband tussen het Regionaal Historisch Centrum, de drie Historische Kringen in Stichtse Vecht, de Stichting 4 en 5 mei Stichtse Vecht en de Oranjevereniging Breukelen. Vanaf 23 april wordt de speciale krant huis aan huis verspreid als bijlage bij Nieuwsblad VAR en zal via online te lezen zijn via de website van het Regionaal Historisch Centrum.

Burgemeester Ap Reinders heeft het eerste exemplaar van de Vrijheidskrant ontvangen. In verband met de Coronamaatregelen werd de krant niet officieel overhandigd maar ‘afgegeven’ op Goudestein. Voor de burgemeester en voor ons allemaal geldt dat we dit jaar samen herdenken en vieren, maar wel op nodige afstand van elkaar. Wellicht dat deze krant kan bijdragen aan het samen terugkijken naar een donkere periode. 75 jaar geleden vierden we bevrijding arm-in-arm, nu doen we het met de krant. Een krant over wat hier in onze omgeving gebeurde in de oorlogsjaren en wat nooit vergeten mag worden.

Volgens Ap Reinders is de Vrijheidskrant een uitgave die de moeite waard is om te lezen en te bewaren. De krant bevat verhalen en beelden van mensen die de oorlog hebben meegemaakt en andere verhalen die in het teken staan van vrijheid. Reinders: “Vrijheid is nooit vanzelfsprekend. Vrijheid is kwetsbaar en vraagt verantwoordelijkheid van ons allen, juist nu er een beroep op ons wordt gedaan om goed voor elkaar te zorgen.”

 Lees hier de online-versie van de Vrijheidskrant: 75 Jaar Vrijheid - Vrijheidskrant Stichtse Vecht

Burgemeester Ap Reinders met de Vrijheidskrant - foto door Maarten Bootsma (BBMB)

_____________________________________________________________________________________
Noot voor de redactie:
Voor meer informatie en/of beeldmateriaal over de Vrijheidskrant of Regionaal Historisch Centrum Vecht en Venen, kunt u contact opnemen met Marloes Koelewijn: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. of 06-17 32 13 33.

Het sleuteljaar bij genealogisch onderzoek is 1811. Waarom? In 1811 werd, tijdens de Napoleontische periode, de Burgerlijke Stand ingevoerd. Het aangeven van een geboorte, huwelijk of overlijden werd vanaf dit moment bij de gemeente gedaan. Vóór 1811 lag deze taak bij de kerk. Zij verwerkte deze informatie in zogenoemde Doop-, Trouw-, en Begraafboeken (DTB-boeken).  Wij werken er hard aan ons archief zo toegankelijk mogelijk voor u te maken. Dit doen wij onder andere door het digitaliseren van deze DTB-boeken. De afgelopen tijd hebben wij een aantal DTB-boeken van gerechten en kerken in onze gemeenten tot en met 1811 gedigitaliseerd. Op deze manier kunt u gemakkelijk online onderzoek doen, gewoon vanuit huis. 

Wat hebben wij precies gedigitaliseerd? Het betreft de volgende DTB-bestanden:

 In onze inventaris staan inmiddels ruim 900.609 personen! U kunt uw zoektocht hier beginnen -> https://www.rhcvechtenvenen.nl/collectie?mizig=100&miadt=386