Details

Categorie: Ongecategoriseerd

Gepubliceerd: woensdag 07 juli 2021 11:15

Geschreven door Marloes Koelewijn

Hits: 12827

Door Eva van den Hurk - Van het Klooster, Adviseur Digitale Archieven, 21-06-2021.

De laatste tijd staan er op websites als Nu.nl verschillende nieuwsberichten over Non Fungible Tokens (NFT’s). Zo hebben meerdere eigenaren van meme’s en YouTubevideo’s hun content verkocht als NFT, klaagt Jay-Z de medeoprichter van zijn platenlabel aan om de verkoop van zijn album als NFT en verkocht actrice Lindsey Lohan een selfie als NFT¹.  Wat zijn NFT’s, hoe werken ze en kunnen ze een rol spelen in de toekomst van digitale archivering?

Wat is een Non Fungible Token?
In het Nederlands betekent Non Fungible Token niet vervangbare token. Het is een (eigendoms)registratie van een digitaal object in een blockchain. Een blockchain is een database waarin transacties worden opgeslagen. Twee partijen die elkaar vertrouwen wisselen iets uit (cryptomunten, rechten etc.) en ondertekenen beiden de transactie in de blockchain. Dit blokje aan informatie wordt opgeslagen. Wanneer een volgende partij diezelfde cryptomunten of rechten wil kopen, volgt eenzelfde soort actie, waarbij het blokje informatie dat daarbij ontstaat ook de informatie uit het vorige blokje bevat. Zo ontstaat er een keten aan informatie, die dankzij de encryptie die erop zit als zeer veilig wordt gezien. In het geval van NFT’s wordt deze blockchain ingezet om de eigendomsrechten van een digitaal object vast te leggen. De tokens waarover in de naam wordt gesproken, zijn niet vervangbaar omdat de tokens uniek zijn en omdat ze horen bij een uniek digitaal object. Hier zit de toegevoegde waarde van een NFT: het maakt een object uniek en daarmee waardevol.

Van digitale objecten kunnen vele kopieën bestaan. Op YouTube staan bijvoorbeeld vaak meerdere versies van dezelfde clip. Door een NFT aan zo’n clip toe te kennen, wordt deze uniek. Wanneer het gaat om de clip die als eerste geplaatst werd of de “originele” clip (het filmpje dat daadwerkelijk is opgenomen of de eerste creatie), wordt de NFT meer waard. Deze prijsstijging en de uniciteit van een NFT worden nog duidelijker wanneer deze wordt toegekend aan een digitaal kunstwerk. Een NFT is dus niet te vergelijken met een euromunt (de een heeft dezelfde waarde als de ander), maar meer met een verzamelkaart. Het stukje gelamineerd karton is op zich niet veel waard, maar doordat men een bepaalde waarde aan de kaart toekent (omdat de kaart bijzonder of zeldzaam is), stijgt de prijs.

Bij de verkoop van een NFT krijgt de koper de unieke code in de NFT. Hiermee kan aangetoond worden dat de koper de eigenaar is van een digitaal object en wat de context en waarde is van het object. Hier kan een verdienmodel aan gehangen worden. Als een grote organisatie in het NFT contract laat opnemen dat bij iedere verkoop van de NFT een percentage naar de organisatie gaat, kan een organisatie in korte tijd veel geld opstrijken.

Rol bij digitale archivering
NFT’s kunnen op den duur ook een rol gaan spelen bij digitale archivering. Zo kunnen er in een NFT zaken worden vastgelegd die van belang zijn voor het waarderen van een digitaal archiefstuk. Denk hierbij aan de authenticiteit van de contextinformatie (de echtheid van de NFT wordt vastgelegd in de blockchain; het eigenaarschap is helder) en de onveranderlijkheid en opstapelbaarheid van de metadata in de blockchain. Wanneer auteursrechtelijke informatie ook wordt opgenomen in de NFT (bijvoorbeeld in een bijbehorend smart contract), kan dit archiefinstellingen de grote speurtocht naar rechthebbenden die veel organisaties uitvoeren voor hun papieren archief besparen. Daarnaast kunnen archiefinstellingen te maken krijgen met aanbiedingen van NFT’s, wat een interessant nieuw hoofdstuk kan worden in de digitale preservering.

Veel van deze mogelijkheden zijn afhankelijk van de verdere ontwikkeling van de NFT en de groei van het gebruik van NFT. Desalniettemin kunnen archiefinstellingen wel alvast onderzoek doen naar de invloed die NFT’s kunnen hebben op de eigen collectie en preservering. Naast voordelen kan de blockchain immers ook risico’s met zich meebrengen, bijvoorbeeld op het gebied van privacy.

Voetnoten
1. https://www.nu.nl/muziek/6140644/jay-z-klaagt-medeoprichter-platenlabel-roc-a-fella-records-aan.html; https://www.nu.nl/tech/6130644/meisje-dat-voor-brandend-huis-poseerde-verdient-4-ton-aan-meme.html; https://www.nu.nl/tech/6133911/veelbekeken-video-charlie-bit-my-finger-verdwijnt-van-youtube-na-veiling.html; https://btcdirect.eu/nl-nl/nft-cryptocurrency (geraadpleegd 21 juli 2021).