Verbod tot vlaggen
Op 10 mei 1940 viel het Duitse leger Nederland binnen, waarbij ze onder andere als doel hadden om het koningshuis en het kabinet gevangen te nemen. Koningin Wilhelmina vluchtte met prinses Juliana en haar gezin naar Londen, waar Wilhelmina uiteindelijk de hele oorlog zou doorbrengen. Op 15 mei 1940 gaf Nederland zich na vijf dagen over en werd het land bezet door de Duitsers.
Koningin Wilhelmina was fel tegen de Duitsers en wilde op geen enkele manier met hen samenwerken. Wilhelmina werd door de Duitsers dan ook als vijand gezien, waardoor het niet vreemd is dat iedere verwijzing naar het Koninklijk Huis verboden werd.
De verjaardag van prins Bernhard op 29 juni was de eerste verjaardag van een lid van het Koninklijk Huis sinds de Duitse bezetting. Een dag eerder kwam in onder andere Wilnis een bekendmaking naar buiten waar op stond dat ‘de Commissaris-Generaal voor Bestuur en Justitie [..] het met de tegenwoordige omstandigheden NIET vereenigbaar acht, dat in verband met den verjaardag van Z.K.H. Prins Bernhard (29 juni) o.m. door particulieren en instellingen wordt gevlagd’. 29 juni 1940 is de geschiedenisboeken ingegaan als ‘Anjerdag’.1
 |
 |
Afbeelding: RHCVV, 1050 Gemeente Wilnis,
1940-1988,
inventarisnummer 216-6, bekendmaking 23.
|
Afbeelding: RHCVV, 1050 Gemeente Wilnis,
inventarisnummer 216-6, bekendmaking 31.
|
Deze bekendmaking maakte weinig indruk. Veel Nederlanders pakten dit moment aan om te protesteren tegen de Duitse bezetting. Veel mensen droegen die dag bijvoorbeeld een witte anjer, een duidelijke verwijzing naar prins Bernhard die regelmatig een witte anjer droeg. Ook werden er bloemen neergelegd bij standbeelden van leden van het Koninklijk Huis.
Hoewel het geen grote daad van verzet was, werd met het dragen van een witte anjer wel uitgedragen dat men zich tegen de bezetter keerde. Op 31 augustus 1940 vierde koningin Wilhelmina haar verjaardag. Net als een dag voor de verjaardag van prins Bernhard, vinden we in het archief van Wilnis ook een bekendmaking van 30 augustus 1940. Vergeleken met de andere bekendmaking, is de boodschap nu een stuk strenger van toon. Op de verjaardag van Bernhard mocht er alleen niet worden gevlagd, nu was naast het uitsteken van vlaggen ook ‘het dragen van insignes, bloemen, strikjes of andere voorwerpen, waardoor men zijn gezindheid voor het Huis van Oranje tot uiting brengt’ verboden. Overtreding hiervan zou bijzonder zwaar worden gestraft.2
Dat vlaggenverbod bracht de burgemeester van Vinkeveen en Waverveen het jaar erop in een ingewikkelde situatie. In juli 1941 zou namelijk een jonge priester uit het dorp feestelijk worden ingehaald en de burgemeester vroeg zich af of het wel was toegestaan om tijdens deze feestelijke gebeurtenis de vlaggen uit te hangen. De commissaris van de provincie Utrecht gaf in zijn brief van 17 juli 1941 aan dat dit was toegestaan. Daarnaast schrijft hij dat er ‘evenmin zijn er bezwaren, dat er gevlagd wordt bij de herdenking in Augustus a.s. van het 50-jarig priesterschap van den Pastoor in Uwe gemeente’.3 Het verbod op vlaggen was dus duidelijk vooral bedoeld om verwijzingen naar het koningshuis tegen te gaan.
 |
Afbeelding: RHCVV, 1045 Gemeente Vinkeveen en Waverveen
1936-1970,
inventarisnummer 2295. |
Bronnen:
1. RHCVV, 1050 Gemeente Wilnis, 1940-1988, inventarisnummer 216-6, bekendmaking 23.
2. RHCVV, 1050 Gemeente Wilnis, inventarisnummer 216-6, bekendmaking 31.
3. RHCVV, 1045 Gemeente Vinkeveen en Waverveen 1936-1970, inventarisnummer 2295.
